Kampania społeczna FDDS: Domowe zasady ekranowe:

BLISKO TELEFONU – DALEGO OD DZIECKA

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę wystartowała z kampanią społeczną promującą cyfrową higienę i bezpieczny rozwój dzieci. Kampania „Domowe Zasady Ekranowe” promuje zrównoważone korzystanie z urządzeń ekranowych, tak żeby nie stanowiły one zagrożenia dla relacji rodzinnych, rozwoju dzieci i zdrowia domowników. Żeby wykorzystywane świadomie i z umiarem były pozytywnym dodatkiem do rodzinnego życia, a nie jego centralnym punktem.

Jako placówka, która na pierwszym miejscy stawia dobro dziecka – w każdym aspekcie – włączamy się w kampanię, promując jej ideę wśród podopiecznych i rodziców. Jesteśmy przekonani, że wspólne działania przyczynią się do polepszenia funkcjonowania dzieci, zarówno w świecie wirtualnym, jak i rzeczywistym.

W ostatnich latach jednym z najpoważniejszych zagrożeń związanych z nowymi technologiami staje się nadużywanie urządzeń ekranowych. Coraz częściej diagnozowane są przypadki regularnego uzależnienia od sieci u coraz młodszych dzieci. Nadużywanie ekranów jest szkodliwe dla wzroku, może obniżać jakość snu, negatywnie wpływa na rozwój mózgu i rozwój mięśni dłoni.

JAK ROZWIJA SIĘ MÓZG DZIECKA?

Bardzo intensywnie. Szczególnie w drugim i trzecim roku jego życia, kiedy wzrasta liczba połączeń między neuronami i zmienia się ich specyfika, co decyduje o sprawności mózgu. Pozbawione stymulacji połączenia neuronalne zanikają.

Mózg kształtuje się poprzez interakcje ze środowiskiem: różnorodne działania, doświadczenia oraz przez kontakt z ważnymi osobami i ich obserwację.

CO JEST POTRZEBNE DO PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU UKŁADU NERWOWEGO?

Przede wszystkim różnorodne doświadczenia. Bardzo istotną rolę odgrywa rozwój ruchowy dziecka. Każdy jego etap ma przełożenie na rozwój mózgu, a ćwiczenia ruchowe rozwijają ważne połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi. Utrwalają się tylko te połączenia, które są przydatne: pozwalają się poruszać, odkrywać świat i się z nim integrować. Dlatego ważne jest, aby dziecko miało możliwość swobodnej eksploracji otoczenia i nie było unieruchomione przed ekranem. Dziecko, które posadzimy przed ekranem, nie ma szans w pełni poznawać świata, a przez to jego doświadczenie staje się uboższe.

UDOSTĘPNIANIE DZIECIOM URZĄDZEŃ EKRANOWYCH

Badania wykazują, że urządzenia ekranowe udostępniamy coraz młodszym dzieciom. Ponad 40% rocznych i dwuletnich dzieci korzysta z tabletów lub smartfonów, a niemal co trzecie dziecko w tym wieku używa urządzeń mobilnych codziennie lub prawie codziennie. Aż 75% sześciolatków sprawnie posługuje się nowymi technologiami, podczas gdy tylko 9% umie dobrze zasznurować buty.

KONSEKWENCJE ZBYT INTENSYWNEGO KORZYSTANIA PRZEZ DZIECI Z URZĄDZEŃ EKRANOWYCH

Wady postawy, które stwierdza się u 90% polskich dzieci. Zbyt duża ilość czasu w pozycji siedzącej oraz niedostateczna aktywność ruchowa wpływają na nieprawidłowości kształtowania się układu kostnego i osłabiają mięśnie głębokie.

Problemy ze wzrokiem. Częstą konsekwencją są problemy ze zmianą ostrości widzenia obiektów, które są położone dalej, i obiektów znajdujących się bliżej.

Problemy ze snem. Mózg stymulowany wieczorem światłem tabletu czy telefonu nie potrafi prawidłowo wejść w cykl snu.

Słabszy rozwój umiejętności poznawczych. Bajki i gry skupiają uwagę, gdyż angażują podstawowe zmysły, natomiast odbiór treści pojawiających się na ekranie jest bierny. Nie aktywuje wyższych procesów poznawczych, które mogą rozwijać się słabiej niż u dzieci, które aktywnie angażują się w inne zadania.

Problemy z koncentracją uwagi. Dzieci nie potrafią jeszcze kontrolować się w taki sposób jak dorośli. Płaty czołowe dojrzewają nawet w wieku nastoletnim, zatem słabszą kontrolę impulsów możemy obserwować również u młodzieży. Korzystając zbyt często z urządzeń ekranowych młody człowiek nie uczy się samokontroli, a co za tym idzie nie umie też skupić się na innych treściach, które w mniejszym stopniu angażują jego zmysły. W związku z tym mogą się pojawiać trudności w koncentracji uwagi.

Agresja, lęki. Ekrany stymulują układy zmysłów wzroku i słuchu, ale również wywołują emocje, za które odpowiada specjalna struktura w mózgu zwana ciałem migdałowatym. Ze względu na niedojrzałość układu nerwowego dzieci i młodzież nie zawsze są w stanie opanować silne emocje, których doświadczają podczas korzystania z urządzeń ekranowych. Dziecko może reagować agresją i lękiem na niemożność skorzystania z urządzenia lub próbę odebrania urządzenia przez rodziców lub opiekunów.

Trudności w relacjach społecznych. Aby mógł prawidłowo wykształcić się system kompetencji społecznych, dziecko potrzebuje dobrych relacji z rówieśnikami, rodzicami i bliskimi osobami. Żadne urządzenie nie jest w stanie zastąpić tych kontaktów. Dzieci, które spędzają większość czasu przed ekranem, mogą mieć różne braki w zakresie kompetencji społecznych i przez to doświadczać różnych trudności w kontaktach z rówieśnikami.

Przyzwyczajenie do wysokiej stymulacji. Mózg przyzwyczaja się do atrakcyjnych, silnych bodźców. Uczy się, że może się angażować w bardzo szybką aktywność, która poprawia nastrój. Z tego wynikają późniejsze trudności z angażowaniem się we wszystko, co wymaga oczekiwania na nagrodę, włożenia pracy w to, aby uzyskać oczekiwany efekt. Wszystkie inne zajęcia poza korzystaniem z urządzenia ekranowego mogą się wydawać dziecku nudne i nie sprawiać mu satysfakcji.

Rozregulowanie układu nagrody w mózgu. Urządzenia ekranowe dostarczają silnej stymulacji, a korzystanie z nich często wiąże się z odczuwaniem przyjemności. Młode osoby, które zbyt często mają z nimi kontakt, przyzwyczajają się do tego stanu. Określone aktywności stają się dla nich ważną potrzebą regulującą nastrój oraz zbyt często stymulują układ nagrody w mózgu.

Problematyczne korzystanie z urządzeń ekranowych. Kiedy problem przybiera poważne rozmiary (to znaczy dziecko nie jest w stanie oderwać się od ekranu, odmawia chodzenia do szkoły, zaniedbuje obowiązki, wycofuje się z relacji), może się okazać, że utraciło kontrolę nad korzystaniem z sieci i wymaga specjalistycznej pomocy. Problematyczne korzystanie z internetu (PUI) występuje w różnym nasileniu u prawie 12% polskich nastolatków w wieku 12–17 lat.

DLACZEGO KORZYSTANIE PRZEZ RODZICA Z TELEFONU PRZY DZIECKU MA NEGATYWNY WPŁYW NA JEGO ROZWÓJ?

Czas, który rodzic spędza z telefonem podczas opieki nad dzieckiem stoi w sprzeczności z uważnością, obserwacją, zdolnością do rozpoznawania stanów i potrzeb dziecka oraz sprawia, że reakcja ze strony rodzica najczęściej jest opóźniona, przeważnie wtedy, kiedy pobudzenie i dyskomfort, który przeżywa dziecko, jest już stosunkowo wysokie, co z kolei wpływa na to, że rodzicowi trudniej jest uspokoić dziecko niż gdyby zareagował wcześniej. 

Poza tym nadmiarowe korzystanie z ekranów obniża faktyczną ilość czasu, którą rodzic mógłby poświęcić dziecku. Małe dzieci w biologiczny i spontaniczny sposób angażują się w poznawanie świata, dzięki czemu się rozwijają, ale żeby tak było, potrzebują przynajmniej w początkowym okresie życia dorosłych, którzy im w tym towarzyszą, gotowi zareagować, kiedy dziecko tego potrzebuje.

DLACZEGO WARTO OGRANICZAĆ CZAS EKRANOWY PRZY DZIECKU? 

Wspólny czas to najprostszy, dostępny dla nas wszystkich sposób budowania bliskiej relacji z dzieckiem.  

Dzieci rodziców, którzy poświęcają im czas, czują, że są dla nich ważne.   

Czas, który rodzina spędza razem na wspólnych aktywnościach, przekłada się na poczucie wspólnoty i przynależności.  

Rodzice, którzy w aktywny sposób spędzają wystarczająco dużo czasu ze swoimi dziećmi, mają możliwość modelowania zdrowych nawyków i przekazywania dzieciom ważnych dla siebie wartości. 

Rodzice, którzy spędzają twórczo i w sposób różnorodny czas ze swoim dzieckiem, rozbudzają w nim ciekawość i chęć poznawania świata. 

Rodzice, którym zależy na fizycznym i intelektualnym rozwoju dziecka, powinni sobie uświadomić, że z pedagogicznego punktu widzenia nie ma najmniejszej potrzeby, żeby ich dziecko traciło swoje rezerwy rozwojowe na nowinki techniczne.

Źródło: https://www.domowezasadyekranowe.fdds.pl/

Zachęcam wszystkich do włączenia się w kampanię.

Opracowała: Wioleta Marciniak - pedagog